Khái niệm trung tâm thành phố mới về “vị trí”

12 năm trước, khi cùng chồng về sinh sống tại khu vực Đại Mỗ (Hà Nội), chị Phan Bích Hường thừa nhận chỉ chờ đến cuối tuần để được về thăm nhà ngoại trên phố Tây Sơn. Nhiều năm sống giữa phố lớn, chị đã quen với cảm giác “vài bước chân ra phố, muốn đi đâu, làm gì cũng tiện”. Khu vực phía Tây Thủ đô nằm cách nhà hơn chục cây số, thời điểm ấy với chị khó trở nên quen thuộc bởi xa trung tâm, khó đi lại, dịch vụ còn “thiếu đủ thứ”.

“Khi ấy, điều duy nhất mong muốn của tôi là cố buôn bán, tích cóp tiền, càng về gần trung tâm càng tốt”, chị Hường chia sẻ.

Đó cũng là tâm lý của đông đảo người dân Hà Nội trước đây. KTS. Hà Thục Linh, chuyên gia đang làm việc tại tập đoàn tư vấn kiến trúc của Pháp tại Việt Nam thừa nhận, khái niệm trung tâm thành phố trong nhiều năm liền đã được hiểu là 4 quận lõi: Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Ba Đình. Người Hà Nội vốn đều đặt mục tiêu tiến tới sát khu vực này bất chấp điều kiện chật chội, tất cả chỉ để đổi lại sự tiện nghi.

Cơ sở hạ tầng phát triển đã thay đổi quan niệm chọn nhà của người dân, hướng tới những dự án đầy đủ tiện ích

Tuy nhiên, theo bà Linh, định nghĩa này giờ đây đã lỗi thời bởi yếu tố quan trọng nhất đã thay đổi, đó là sự lột xác về cơ sở hạ tầng. Hàng loạt công trình quy mô hiện diện trong khoảng hơn chục năm qua đã xóa nhòa mọi khoảng cách như Đại lộ Thăng Long, cầu Vĩnh Tuy, Đông Trù, Nhật Tân, cầu Vĩnh Thịnh, Vành đai 3 trên cao, đường Vành đai 2 Nhật Tân – Cầu Giấy, Ngã Tư Sở – Ngã Tư Vọng,…

“Vị trí bây giờ đã thay đổi ý nghĩa bởi dù ở bất kì đâu, người dân cũng có thể di chuyển về trung tâm nếu muốn hoặc di chuyển đi các hướng dễ dàng. Thậm chí vị trí các cửa ngõ còn có lợi thế hơn để di chuyển về các tỉnh khác”, KTS Hà Thục Linh nói.

Đơn cử như trường hợp của chị Phan Bích Hường, hiện tại, để di chuyển từ quận Nam Từ Liêm về nhà bố mẹ, chị có thể chạy dọc Đại Lộ Thăng Long qua đường Trần Duy Hưng và các tuyến phố một cách dễ dàng.

Bên cạnh sự phát triển của cơ sở hạ tầng, chất lượng sống của các khu vực vệ tinh trước kia đã thay đổi hoàn toàn. Nếu hai bên đường đại lộ Thăng Long trước đây chỉ là những cánh đồng hoang vu, thì nay khu vực này vô cùng sầm uất với các tiện ích phục vụ mọi nhu cầu của đời sống.

Bởi vậy, trái ngược với “giấc mơ” tiến đến trung tâm, chị Hường nay đã mua một căn nhà mới tại một đại đô thị ngay trong quận Nam Từ Liêm. Thay vì “đi trốn” về nhà bố mẹ đẻ mỗi tuần, chị Hường chia sẻ, mọi thứ hiện đã đảo ngược khi chị đón bố mẹ về ngôi nhà mới để cả gia đình được đoàn tụ dịp cuối tuần, thoát khỏi ồn ã phố thị và tận hưởng không gian sống tiện nghi, thoáng đãng.

Tái định nghĩa khái niệm trung tâm thành phố mới từ “đại đô thị”

Đứng trên góc độ nghiên cứu, bà Đỗ Thị Thu Hằng, Giám đốc Bộ phận nghiên cứu tư vấn Savills Hà Nội trong một hội thảo mới đây khẳng định, xu hướng ra khỏi trung tâm đã hiện lên rõ nét. Minh chứng là số dân nội đô trên đà giảm dần và ngày càng xuất hiện nhiều dự án nhà ở tại các khu vực vùng ven trước kia như Gia Lâm, Đại Mỗ,…

Theo bà, điều kiện sống tại những khu vực ngoài trung tâm là yếu tố khiến nhiều người quan ngại trước kia. Song hiện tại, điều này không còn là vấn đề lớn bởi các đại đô thị có khả năng phục vụ mọi nhu cầu sống với tiêu chuẩn cao nhất.

Đồng tình với quan điểm trên, KTS Hà Thục Linh cho rằng, trong quy hoạch, nếu hạ tầng giao thông là nền móng thì những vùng dân cư lớn được coi như “phễu phát triển” giúp thu hút cư dân. Lý thuyết là vậy song để tạo dựng những vùng cư dân lớn không dễ dàng. Bằng chứng là những dự án nhà ở đô thị trước kia thường có quy mô chỉ vài hecta, dù tạo lập được cộng đồng nhất định nhưng không đủ để thay đổi diện mạo của cả một vùng, từ đó hấp dẫn các doanh nghiệp, thương hiệu, dịch vụ tập trung.

Hà Nội đang hình thành các trung tâm mới với chất lượng không gian sống tốt, thu hút làn sóng di dân từ các khu trung tâm cũ

Chỉ đến khi những đại đô thị như Vinhomes Smart City ở phía Tây, Vinhomes Ocean Park tại khu vực phía Đông hay một số dự án lớn khác xuất hiện, Hà Nội mới thực sự thay đổi. Kiến tạo chất lượng không gian sống tốt, những đại đô thị này có tốc độ thu hút dân số cực nhanh. Điều quan trọng hơn cả là khi có cộng đồng cư dân đủ vững, những “vòng tròn đồng tâm” sẽ được hình thành và mở rộng ra nhiều hướng bên ngoài dự án, với đầy đủ tiện ích, dịch vụ, các dự án nhà ở,… góp phần nâng cao chất lượng sống của toàn bộ khu vực.

Các “phễu phát triển” như cách gọi của KTS Hà Thục Linh đang khiến Hà Nội có nhiều hơn một trung tâm. Khái niệm trung tâm thành phố mới theo bà được tính dựa trên 3 trục cốt lõi: một là cơ sở hạ tầng, hai là sự tập trung dân cư và ba là năng lực dịch vụ, tiện ích.

Một chuyên gia lâu năm trong ngành đô thị thừa nhận, yếu tố đầu tiên trong định cư là “nhất cận thị” vẫn là số 1. Tuy nhiên, “thị” không gói gọn trong ý nghĩa là “chợ” hay trung tâm buôn bán như trước đây mà bao quát hơn, là các đại đô thị lớn – nơi sẵn sàng đáp ứng mọi nhu cầu ngay tại nơi sinh sống.

“Những ngôi nhà hình ống chen chúc, vốn là điển hình của đô thị Việt sẽ dần thay đổi. Xu hướng tất yếu đang và sẽ diễn ra là những đô thị mới, có hệ sinh thái đầy đủ, chất lượng, có cộng đồng văn minh”, vị chuyên gia đánh giá.